Marcos Vinicius da Cruz de Mello Moraes, beter bekend als Vinicius de Moraes (Rio de Janeiro, 19 oktober 1913 – Rio de Janeiro, 9 juli 1980) was een veelzijdig man en levensgenieter. Behalve dichter was hij ook componist, tekstschrijver, journalist, toneelschrijver en diplomaat.
Hij is een van de meest bekende en gelezen Braziliaanse dichters. Bovendien was hij in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw met musici als Antonio Carlos Jobim, Carlos Lyra, João Gilberto en Baden Powell verantwoordelijk voor de modernisering van de Braziliaanse muziek met de muziekstijl Bossa Nova.
Het gedicht Olhe aqui, Mr. Buster (Kijk, Mr. Buster) is door mij eind augustus 2014 nieuw vertaald uit het Braziliaans Portugees. Het gedicht is geschreven in spreektaal, in een vrije vorm en kent direct, aards taalgebruik. Bij het vertalen heb ik me gehouden aan de regelindeling van de auteur, hoe vreemd die soms ook kan overkomen. Ik ben ook zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke woordbetekenis gebleven.
Duidelijk blijkt uit dit gedicht de verbondenheid van de auteur met zijn vaderland. Het gedicht ademt een zelfbewust, ingehouden sarcasme. Het is haast ondichterlijk, maar daarom des te krachtiger. Het gedicht wordt voorafgegaan door een korte inleiding van Vinicius de Moraes.
Kijk, Mr. Buster.
Dit gedicht is opgedragen aan een sympathieke Amerikaan, extravert en stinkend rijk, in wiens huis ik een paar dagen verbleef vóór mijn terugkeer naar Brazilië, na vijf jaar Los Angeles, VS. Mr. Buster kon niet begrijpen hoe ik, hoewel ik nog het recht had om een jaar langer in Californië te verblijven, er de voorkeur aan kon geven om, met groot financieel nadeel, terug te keren naar “Latin-America”, zoals hij zei. Ziehier de verklaring, die Mr. Buster zeker niet zal ontvangen, tenzij hij dood is en die spiritismebusiness werkt.
Kijk, Mr. Buster: vast en zeker is het zo
Dat U een appartement heeft op Park Avenue en een huis in Beverly Hills.
Vast en zeker is het zo dat in uw appartement op Park Avenue
U een scherf van het fries van het Parthenon heeft en in de tuin van uw huis in Hollywood
Een oliebron die overdag werkt om u geld te geven en ’s nachts om u uit de slaap te houden.
Vast en zeker is het zo dat in beide verblijven
U kolossale koelkasten heeft die in staat zijn uw raciale vooringenomenheid
Nog vele jaren te bewaren en stofzuigers met meer zuigkracht
Dan een zoen van Marilyn Monroe en wasmachines
Die in staat zijn de vlek te verwijderen van uw verdriet zoveel geld voor niks te hebben besteed aan de oorlog in Korea.
Vast en zeker is het zo dat op uw tafel de toasten nerveus uit de automatische broodrooster springen
En uw deuren zich openen door een fotoelectrische cel. Vast en zeker is het zo
Dat u bioscoop aan huis heeft zodat de kinderen een cowboyfilm kunnen zien
Dit nog zonder te spreken van de vier televisies en de fantastische hi-fi
Met luidsprekers verspreid over alle verdiepingen, inclusief de badkamers.
Vast en zeker is het zo dat mevrouw Buster één keer per week geciteerd wordt door Elsa Maxwell
En dat zij twee psychiaters heeft: een in New York, een andere in Los Angeles, voor de twee seizoenen van het jaar.
Vast en zeker is het zo, Mr. Buster – U zal nog eindigen als gouverneur van uw staat
En zonder twijfel als president van vele olie- en staalbedrijven en ingeblikte gewetens.
Maar vertel me één ding, Mister Buster
Vertel me één ding eerlijk, Mister Buster:
Weet u eigenlijk wat een choro van Pixinguinha is?
Weet u eigenlijk wat het is om een jaboticaba in de tuin te hebben?
Weet u eigenlijk wat het is om Botafogo aan te moedigen?
Olhe aqui, Mr. Buster
* Este poema é dedicado a um americano simpático, extrovertido e podre de rico, em cuja casa estive poucos dias antes de minha volta ao Brasil, depois de cinco anos de Los Angeles, EUA. Mr. Buster não podia compreender como é que eu, tendo ainda o direito de permanecer mais um ano na Califórnia, preferia, com grande prejuízo financeiro, voltar para a “Latin America”, como dizia ele. Eis aqui a explicação, que Mr. Buster certamente não receberá, a não ser que esteja morto e esse negócio de espiritismo funcione.
Olhe aqui, Mr. Buster: está muito certo
Que o Sr. tenha um apartamento em Park Avenue e uma casa em Beverly Hills.
Está muito certo que em seu apartamento de Park Avenue
O Sr. tenha um caco de friso do Partenon, e no quintal de sua casa em Hollywood
Um poço de petróleo trabalhando de dia para lhe dar dinheiro e de noite para lhe dar insônia
Está muito certo que em ambas as residências
O Sr. tenha geladeiras gigantescas capazes de conservar o seu preconceito racial
Por muitos anos a vir, e vacuum-cleaners com mais chupo
Que um beijo de Marilyn Monroe, e máquinas de lavar
Capazes de apagar a mancha de seu desgosto de ter posto tanto dinheiro em vão na guerra da Coréia.
Está certo que em sua mesa as torradas saltem nervosamente de torradeiras automáticas
E suas portas se abram com célula fotelétrica. Está muito certo
Que o Sr. tenha cinema em casa para os meninos verem filmes de mocinho
Isto sem falar nos quatro aparelhos de televisão e na fabulosa hi-fi
Com alto-falantes espalhados por todos os andares, inclusive nos banheiros.
Está muito certo que a Sra. Buster seja citada uma vez por mês por Elsa Maxwell
E tenha dois psiquiatras: um em Nova York, outro em Los Angeles, para as duas “estações” do ano.
Está tudo muito certo, Mr. Buster – o Sr. ainda acabará governador do seu estado
E sem dúvida presidente de muitas companhias de petróleo, aço e consciências enlatadas.
Mas me diga uma coisa, Mr. Buster
Me diga sinceramente uma coisa, Mr. Buster:
O Sr. sabe lá o que é um choro de Pixinguinha?
O Sr. sabe lá o que é ter uma jabuticabeira no quintal?
O Sr. sabe lá o que é torcer pelo Botafogo?
Ashers Hersenspinsels 